Prolegomena
Ik kijk regelmatig internetgewijs of er nieuwe boeken over Vrijmetselarij in de handel verschijnen en daarbij viel mijn oog een tijdje geleden op een klein boekje, geschreven in de Duitse taal. De titel, Die Neuen Pflichten für Freimaurer*innen, vond ik al meteen veelbelovend, en al helemaal nadat ik mijn vorige boekbespreking over de Stichtingsakte van de Vrijmetselarij, met name De Oude Plichten op mijn blogje had geplaatst.
Dat De
Oude Plichten een noodzakelijke herwaardering en een herformulering verdienden
en ook kregen kon men al lezen in mijn vorige bijdrage, Boekbespreking: “De
Stichtingsakte van de Vrijmetselarij” – Joseph Asselbergh & Steven Warmoes[1].
De Oude Plichten worden door de auteur nog steeds
belangrijk bevonden, maar ze passen niet meer helemaal in het huidige tijdvak.
In zeven korte hoofdstukken wordt de lezer geleid naar Nieuwe Plichten. Het
achtste en laatste hoofdstuk bevat drie bronteksten die samen een belangrijke
eenheid kunnen vormen om tot de Nieuwe Plichten te komen.
Tussen
de hoofdstukken staan citaten van o.a. filosofen, bekende en minder bekende
schrijvers, dichters en ook enkele citaten uit geschriften, o.a. de Bijbel.
Het boekje
(ISBN 978-3-96285-044-9) telt 125 bladzijden en is als hardcover uitgegeven
in 2021 bij uitgeverij Salier Verlag, een Duitse uitgeverij met een
groot aanbod aan boeken over Vrijmetselarij.
Dit
boekje kost € 19,50 (€7,50 verzendkosten + 6% BTW inbegrepen).
Het kan
ook als eBook (epub) besteld worden aan de prijs van €8,49 via deze
webpagina:
https://salierverlag.buchhandlung.de/shop/magazine/147598/freimaurerei.html
De
auteur
Hij was Meister vom Stuhl (A∴M∴) van de
Loge Insel zu den drei Ufern in Lindau.
Professioneel
is (of was) hij Hoofdredacteur bij de Schwäbische Zeitung in Wangen.
Boekbespreking
Zowat
elke auteur van Maçonnieke boeken en geschriften heeft wel zijn of haar eigen
definitie van “de Vrijmetselarij”. Ook deze auteur doet zijn best om in de
galerij van de steekhoudende definities te worden opgenomen met de volgende trefflichen
Ausdruck: was Freimaurerei ist: die Liebe zum Menschenin ihrer reinen
Form.
De
auteur heeft dit boek geschreven om een impuls te geven. Hij handelt niet in
opdracht, hij spreekt enkel voor zichzelf als zijnde Vrijmetselaar. Het is tijd
dat mensen (in het boek wordt MENSCHEN met hoofdletters geschreven),
Zusters en Broeders hun blik op de kern van de Koninklijke Kunst richten. Wat
die kern is wordt in de volgende hoofdstukken duidelijk.
Ik
vermoed dat Sylvio J. Godon de kern of de essentie al in de eerste alinea van
de Proloog duidelijk maakt: Freimaurerei ist für die MENSCHEN da. Nicht für
MÄNNER oder FRAUEN allein. In allen Ländern der Welt und ohne Vorrechte für ein
bestimmtes Land. Sie stellt sich ihrer Aufgabe, eine
LEBENSSCHULE der MENSCHHEIT
(hoofdletters
zijn van de auteur)
Op de
tegenoverliggende pagina staat een mooi citaat van Lisa Myers,
pseudoniem van een verpleegster uit Dallas: Wir bluten alle die gleiche
Farbe.
Welke
Zuster of Broeder kan het hier niet mee eens zijn?
Zoals ik
al in de inleiding schreef, worden de Oude Plichten door de auteur nog steeds
belangrijk bevonden, maar ze voldoen niet meer en kunnen geen antwoorden meer
bieden op de actuele probleemstellingen van de aarde en de mensen.
Godon
stelt dat de leidraad en de leidende principes die voortvloeien uit de Rechten
van de Aarde, de Rechten van de Mens en de Plichten van de Mens als basis en
als Nieuwe Plichten in de Constituties van de Vrijmetselarij moeten vastgelegd
worden.
De aarde
en de mensen; ogenblikkelijk zag ik in de auteur een groene jongen.
Verder
zal blijken dat het milieu de rode draad is in het boek (of eerder de groene
draad)
Volgens
Godon kan de Vrijmetselarij een sleutelrol spelen in de bescherming en het
behoud van de aarde.
We eisen
te veel van onze aarde en wij worden door haar gewaarschuwd door middel van
klimaatveranderingen en plagen.
De drie eerdergenoemde
Verklaringen, Voorstel voor een Universele
Verklaring voor de Rechten van Moeder Aarde (2010), de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (1948)
en de Universele Verklaring van de Plichten van de Mens (1997) moeten samengedacht
worden. (Sic. Zusammenzudenken) en de Lebensschule der Menschheit is
geschikt om deze drie verklaringen als de Nieuwe Plichten te erkennen, ze vast
te leggen en ernaar te handelen. De drie Verklaringen zouden de basis moeten
vormen voor de Maçonnieke Arbeid.
In hoofdstuk V worden de
Nieuwe plichten voorgeschreven aan tien verschillende categorieën: de Aarde, de
Vrijmetselarij, de mensen en Vrijmetselarij, de Verlichting, de Staat, de
Religie, de Wereldconferentie, de Grootloges, de Loges en als laatste de
Zusters en Broeders. Elke categorie krijgt zijn of haar eigen invulling van de
Nieuwe Plichten, de ene al uitgebreider dan de andere.
In de Eerste Oude Plicht, Over
God en Godsdienst bemerkt de auteur alvast een tegenstrijdigheid. Zo staat
er in de oorspronkelijke tekst, de laatste deelzin van de Eerste Plicht: …whereby
Masonry becomes the Center of Union, and the Means of conciliating true
Friendship among Persons that must have remain’d at a perpetual Distance[2].
Het door mij onderstreepte woord Persons strookt volgens Godon niet met de ware
toedracht dat de Constitutie enkel geschreven zijn voor Broeders en niet voor
Personen. Alsof Zusters geen personen zijn. Godon schrijft in zijn Duitse
vertaling van dit deel van de Eerste Plicht Menschen in plaats van Personen,
maar het idee van tegenstrijdigheid blijf hetzelfde
Over de erkenning van Loges
wereldwijd als Reguliere Loge door de United Grand Lodge of England (UGLE) vraagt
Godon zich af met welk recht de UGLE een onderscheid maakt tussen Regulier en
Niet Regulier. Ook dit is in tegenspraak met de geest van de Oude Plichten.
De Oude Plichten verdienen
nog steeds alle respect, als tijdsdocument uit het begin van de 18de
eeuw en zullen als oprichtingsdocument van de Vrijmetselarij altijd blijven
bestaan. In deze 21ste eeuw echter moeten er naast de Oude Plichten
ook de Nieuwe Plichten staan. Op lange termijn is er geen alternatief, aldus
Godon.
Het zevende hoofdstuk bevat
een Bouwstuk dat Sylvio J. Godon heeft opgeleverd op maandag 10 september 2018
in de Loge Insel zu den drei Ufern, Oosten Lindau. Dit Bouwstuk vormde de
basis voor het boek.
Bijlagen
Het achtste en laatste
hoofdstuk bevat de teksten van de drie eerdergenoemde Verklaringen.
De Universele Verklaring van
de Rechten van de Mens is algemeen gekend, zowel onder Vrijmetselaars als
profanen. Der twee andere verklaringen, het Voorstel voor een Universele
Verklaring voor de Rechten van Moeder Aarde en de Universele Verklaring van de
Plichten van de Mens zullen wellicht minder of helemaal niet bekend zijn.
Conclusies
Die Neuen Pflichten für Freimaurer*innen
is een interessante denkoefening die navolging verdiend. De Vrijmetselarij mag
gerust evolueren naar een moderne vorm waarin grote uitdagingen eigen aan de 21ste
eeuw aandacht krijgen.
Niet dat deze aandacht er
nog niet is, de vele Bouwstukken die worden opgeleverd over klimaat, natuur,
vluchtelingen, nieuwe armoede enzovoort bewijzen dat vele Vrijmetselaars met
deze vraagstukken bezig zijn.
Het idee dat de
Wereldconferentie de Nieuwe Plichten, gebaseerd op de drie Verklaringen, moet
aannemen als zijnde vernieuwd Constituties zie nog niet snel gebeuren, daarvoor
is het Maçonnieke landschap te divers en te verdeeld.
